Tên gọi Roma

Theo truyền thuyết sáng lập của chính những người La Mã cổ đại,[23] niềm tin truyền thống lâu đời về nguồn gốc của cái tên Roma được cho là có nguồn gốc từ người sáng lập và vị vua đầu tiên của thành phố, Romulus.[24]

Dòng sông Tevere được người La Mã nhân cách hóa thành một vị thần, đồi Capitolinus tại Roma

Tuy nhiên, có vẻ như cái tên Romulus lại được bắt nguồn từ Roma.[25] Ngay từ đầu thế kỷ thứ 4, đã có những giả thiết khác được đề xuất cho nguồn gốc của tên Roma. Một số giả thuyết đi sâu vào nguồn gốc ngôn ngữ học, tuy nhiên vẫn chưa thực sự chắc chắn:[26]

  • Rumon hay Rumen, tên thái cổ của sông Tevere, giống với cách giải thích theo tiếng Hy Lạp, động từ ῥέω (rhèo) và động từ tiếng Latinh ruo, đều có nghĩa là "chảy";[lower-alpha 2]
  • Từ từ 𐌓𐌖𐌌𐌀 (ruma) trong tiếng Etrusca, có gốc là *rum- "núm vú", có thể ám chỉ đến con sói mẹ đã nuôi dưỡng cặp song sinh Romulus và Remus, hoặc hình dạng của đồi Palatinus và Aventinus;
  • Từ từ ῤώμη (rhōmē) trong tiếng Hy Lạp, nghĩa là sức mạnh.[lower-alpha 3]

Tên gọi "La Mã" ta biết bắt nguồn từ phiên âm Hán Việt của hai chữ "羅馬", được người Trung Quốc dùng để ký âm cho tên "Roma" trong tiếng Trung (bính âm: "Luómǎ"). Trong tiếng Việt, tên gọi này hiện chủ yếu được sử dụng trong các văn cảnh lịch sử có liên quan đến Đế quốc La Mã cũng như nền văn minh La Mã thời cổ đại.

Cái tên Roma có thể viết ngược lại thành Amor, nghĩa là tình yêu,[27] do đó Roma cũng được xem là "Thành phố của tình yêu". Tên Roma cũng là nguồn gốc của từ romance và romantic trong tiếng Anh (cũng như từ vựng tương đương trong các ngôn ngữ thuộc nhóm Roman),[28] bắt nguồn từ chữ romanice trong tiếng Latinh bình dân và tiếng Latinh Trung Cổ, có nghĩa là "theo kiểu những người Roma".[29] Hai chữ Hán "浪漫" (Hán Việt: lãng mạn) có nghĩa gốc là "sự buông thả, tùy thích", về sau được mượn dùng để phiên âm cho từ tiếng Anh này, tạo ra một nghĩa mới là "sự lãng mạn" theo cách hiểu hiện đại.

Bên cạnh "Thành phố vĩnh hằng", Roma rất nổi tiếng với tên gọi "Kinh đô thế giới" trong lịch sử, đầy đủ là "Roma kinh đô thế giới" (tiếng Latinh: Roma Caput Mundi),[30] bởi quyền lực của Đế quốc La Mã thời cổ đại, và về sau là trung tâm của Kitô giáo. Những biệt danh nổi tiếng khác của Roma bao gồm: "Thành phố Bảy ngọn đồi" (Urbs Septicollis) bắt nguồn từ vị trí địa lý nơi mà thành Roma cổ đại được hình thành,[31] "Ngai của các vị Thánh" (Limina Apostolorum) bởi vai trò của Thánh PhêrôThánh Phaolô trong buổi đầu của Giáo hội và Roma cũng là nơi mà họ tử đạo và được chôn cất.[32]

Tài liệu tham khảo

WikiPedia: Roma http://www.tirana.gov.al/common/images/Internation... http://koeppen-geiger.vu-wien.ac.at/ http://media.johnwiley.com.au/product_data/excerpt... http://www.bladesplace.id.au/olympic-games-candida... http://www.ebeijing.gov.cn/Sister_Cities/Sister_Ci... http://geography.about.com/od/historyofgeography/a... http://www.adnkronos.com/Archivio/AdnAgenzia/2003/... http://www.atkearney.com/research-studies/global-c... http://www.auditorium.com/ http://www.bbc.com/travel/story/20171102-the-cats-...